Vijf voor twaalf

Ik zou zo graag eens een blogpost schrijven die prachtig onderbouwd is, met allerlei mooi gelinkte citaten. Maar het komt er nooit van. Op dit bericht bijvoorbeeld loop ik al een week te broeden, maar het is er nog niet van gekomen mijn bronnen te verifieren en mijn citaten te checken. Vooral niet omdat er gisteren een storing was bij Xs4all. Dat moeten ze niet te vaak doen! Het is verontrustend hoe ik daardoor van slag raak. Het is bijna voldoende om een keer vroeg naar bed te gaan, want wat moet je anders, als je geen verbinding met internet hebt?

Maar goed, de toekomst van het bibliotheekwerk was het onderwerp waarover ik wilde schrijven. Daarover is de afgelopen tijd veel gepubliceerd. Het SCP heeft onderzoek gedaan en de resultaten daarvan gepubliceerd en de Stuurgroep Bibliotheken heeft haar eindrapport opgemaakt.

Het SCP zegt over de toekomst van de bibliotheek: "De waarschijnlijke toekomst toont een verder afnemend bibliotheekgebruik, wat leidt tot een beperkter draagvlak voor de bibliotheek onder de bevolking." En in de handreikingen voor beleid noemen ze drie urgente punten voor de korte termijn, namelijk:
- continuering van samenwerking tussen de branche en de drie overheidslagen in het belang van de inhoudelijke vernieuwing van het openbaar bibliotheekwerk.
- oplossingen zoeken voor het dreigende tekort aan personeel, in het bijzonder personeel dat de inhoudelijke vernieuwing kan vormgeven
- kennislacunes opvullen met onderzoek.

De Stuurgroep besteedt het slothoofdstuk van haar eindrapport aan de toekomst van de bibliotheeksector. In dat hoofdstuk jammergenoeg geen puntsgewijze opsomming van de kern van de zaak. Volgens mij komt het er op neer dat de stuurgroep de analyse van het SCP deelt. De stuurgroep verwacht in de toekomst tekortkomingen aan de informatievoorziening in termen van onafhankelijkheid, pluriformiteit, objectiviteit, betrouwbaarheid en sociale cohesie. Vervolgens concludeert ze dat de bibliotheek de eerst aangewezen voorziening is om deze tekortkomingen te verhelpen, maar dat het niet waarschijnlijk is dat dat zal lukken.

Wat mij enigzins verraste is dat dit alles voor de Stuurgroep geen reden is om "met vertoon van daadkracht" doelen vast te leggen die "over tien jaar gegarandeerd achterhaald blijken te zijn". Nee, de stuurgroep verwacht een beleidsintensief proces, de sector zal alle zeilen bij moeten zetten en minstens een maal in de vier jaar moet over de volle breedte van de openbare bibliotheek worden bekeken hoe die er voor staat en wat dat betekent voor de verdere koers. Voor de sector moet volgens de stuurgroep alle aandacht gericht zijn op systeemconvergentie.

Maar wat gaan we nu doen???
Ik had verwacht dat aan het eind van het proces van bibliotheekvernieuwing uitspraken gedaan zouden worden over de richting die het bibliotheekwerk de komende jaren moet kiezen. Volgens mij is de conclusie nu vooral dat het ernstig is en dat we snel gezamenlijk moeten besluiten wat we gaan doen als sector. Maar dat wisten we toch twee jaar geleden ook al? Waarschijnlijk was het naief van me om te verwachten dat een proces concrete oplossingen zou opleveren, maar ik vind het zelf geen onredelijke verwachting.